مناسبت‌ها

کتاب الغارات: نوشته ابراهیم بن محمد ثقفی به نقل از اصبع بن نباته آورده است که مردی از علی علیه السلام در مورد «روح» پرسید، آیا او جبرئیل نیست؟ حضرت در پاسخ فرمود: جبرییل از ملائکه است و روح غیر از جبرئیل است. آن مرد در تردید بود و سخن حضرت بر وی شگفت آمد، گفت: سخنی عجیب گفتی، هیچ یک از مردم نپندارد که روح غیر از جبرئیل باشد. علی علیه السلام فرمود: تو مردی گمراهی و از گمراهان نقل سخن می‌کنی، خدای تعالی به پیامبرش می‌فرماید: «أَتی أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ* یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ»، -. نحل / ۲-۱ - {[هان] امر خدا در رسید، پس در آن شتاب مکنید. او منزه و فراتر است از آنچه [با وی] شریک می‌سازند. فرشتگان را با «روح»، به فرمان خود، بر هر یک از بندگانش که بخواهد نازل می‌کند. }. پس روح غیر از ملائکه است. و نیز فرماید: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ* تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ»، -. قدر / ۴-۳ - {شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است. در آن [شب] فرشتگان، با روح، به فرمان پروردگارشان برای هر کاری[که مقدر شده است] فرود می‌آیند. } و فرموده است: «یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکَةُ صَفًّا»، -. نبأ / ۳۸ - 

{روزی که «روح» و فرشتگان به صف می‌ایستند. } نیز در چنین روزی به حضرت آدم و جبرییل و ملائکه فرمود: «إِنِّی خالِقٌ بَشَراً مِنْ طِینٍ * فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ ساجِدِینَ»، -. ص / ۷۲-۷۱ - {من بشری را از گل خواهم آفرید. پس چون او را[کاملاً] درست کردم و از روح خویش در آن دمیدم، سجده کنان، برای او [به خاک] بیفتید. } [این خطاب به ملائکه بود و جبرئیل نیز از ملائکه بود. ] پس جبرئیل با ملائکه بر روح سجده کردند و درباره مریم فرموده است: «فَأَرْسَلْنا إِلَیْها رُوحَنا فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا»، -. مریم / ۱۷ - {پس روح خود را نزد او فرستادیم تا به [شکل] بشری خوش اندام بر او نمایان شد. } و در حق محمد صلی الله علیه و آله فرموده است: «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ * عَلی قَلْبِکَ لِتَکُونَ مِنَ الْمُنْذِرِینَ * بِلِسانٍ عَرَبِیٍّ مُبِینٍ * وَ إِنَّهُ لَفِی زُبُرِ الْأَوَّلِین»، -. شعراء / ۱۹۶-۱۹۳ - {«روح الأمین» آن را بر دلت نازل کرد، تا از [جمله] هشداردهندگان باشی. به زبان عربی روشن و [وصف] آن در کتاب‌های پیشینیان آمده است. } «زبر» به معنی «ذکر» یعنی کتاب است. اما «اولین»، رسول خدا صلی الله علیه و آله هم جزء ایشان است. پس روح یکی است و صورت‌ها گوناگون. 

سعد گوید: آن مرد که در تردید افتاده بود، سخن امیر المؤمنین را در نیافت جز این که گفت: روح غیر از جبرئیل است. پس از علی علیه السلام در مورد لیلة القدر پرسید و گفت: می‌بینم که از «لیلة القدر» یاد می‌کنی، شبی که ملائکه و روح در آن شب فرود می‌آیند، علی علیه السلام فرمود: اگر مشروح آن بر تو روشن نشد، ظاهر مطلب را برای تو خواهم گفت، تا تو داناترین مردم سرزمین خود به معنی «لیلة القدر» باشی. 

آن مرد گفت: اگر چنین کنی مرا نعمتی بخشیده ای. علی علیه السلام گفت: خدا یکتاست و فرد را دوست دارد. خدا بی همتاست و فرد را برگزیده است. و قاعده هفت را بر تمام اشیاء جاری ساخت: خدای عزّ و جلّ فرموده است: «خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَ»، -. طلاق / ۱۲ - {هفت آسمان و همانند آن‌ها هفت زمین آفرید. } و «خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً»، -. ملک / ۳ - {هفت آسمان را طبقه طبقه بیافرید. } و در مورد جهنّم فرموده: «لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ»، -. حجر / ۴۴ - {[دوزخی] که برای آن هفت در است. } و فرموده: «سَبْعَ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ یابِساتٍ»، -. یوسف / ۴۶ - {هفت خوشه سبز و [هفت خوشه] خشکیده دیگر. } و فرموده: «سَبْعَ بَقَراتٍ سِمانٍ یَأْکُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ»، -. یوسف / ۴۳ - {هفت گاو فربه [را دیدم] که هفت [گاو] لاغر آن‌ها را می‌خورند. } و «حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ»، -. بقره / ۲۶۱ - { (همانند) دانه ای است که هفت خوشه برویاند. } و فرموده: «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیم»، -. حجر / ۸۷ - {سبع المثانی [سوره فاتحه] و قرآن بزرگ (را عطا کردیم) }. 

پس سخن مرا به یارانت برسان، شاید خداوند در میان آن‌ها فرد ستوده ای قرار داده باشد که وقتی سخن ما را بشنود دلش به محبت ما گراید و برتری علم ما و مثل‌هایی را که می‌زنیم بداند، مثل‌هایی که معنی آن‌ها را جز کسانی که به برتری ما آگاهند، در نمی یابند. 

مرد سئوال کننده گفت: به من بگو این شب را در چه شبی جستجو کنم؟ فرمود: در هفت شب آخر، به خدا سوگند اگر آخر این هفت شب را بشناسی نخستین شبِ آن را شناخته ای و اگر اولین را دریابی به شب قدر پی برده ای. مرد گفت: نمی فهمم چه می‌گویی. فرمود: خداوند متعال بر دل‌های قومی مهر زده و در حق آنان فرموده است: «إِنْ تَدْعُهُمْ إِلَی الْهُدی فَلَنْ یَهْتَدُوا إِذاً أَبَداً»، -. کهف / ۵۷ - {اگر آن‌ها را به سوی هدایت فرا خوانی، باز هرگز به راه نخواهند آمد. } اما اگر نخواستی بفهمی و فهم سخن بر تو دشوار آمد، پس بنگر: چون شب بیست و سوم ماه رمضان به سر آید، آن را در شب بیست و چهارم بطلب و آن شب هفتم است و در مورد شناخت هفت شب، هر کس به این هفت شب پی برد، تمام دین را کامل کرده و این شب‌ها رحمت و عذابی است برای بندگان. این شب‌ها دروازه‌هایی هستند که خداوند می‌فرماید: «لِکُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُوم» -. حجر / ۴۴ -، {از هر دری بخشی معین از آنان [وارد می‌شوند]. } در هر در جزیی هلاک می‌شوند و [کلید] تمام درها در ولایت است.

باب ۵۳ مجلد۹۴ بحارالانوار حدیث۷

https://islamiccourse.net/