18. ماه مبارک رمضان
18.16. برخی از اعمال شب عید فطر
حدیث اول: اقبال: روایت شده که ایشان پیش از غروب در شب عید فطر وقتی متوجه میشد که آن شب، شب عید است، غسل مینمود و روایت شده که ایشان اواخر شب عید غسل میکرد. -. اقبال: ۲۷۱ -
و از همان کتاب با اسناد متصل از حسن بن راشد روایت شده که گفت: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: مردم میگویند: مغفرت و آمرزش الهی برای کسی که ماه رمضان را روزه میگیرد در شب قدر نازل میشود. فرمود: ای حسن کارگر وقتی از عملش فارغ شود دستمزدش را میدهند و شب عید نیز از این قبیل است (یعنی در شب عید آمرزش روزه دار نازل میشود). عرض کردم: فدایت شوم چه عملی سزاوار است در این شب انجام دهیم؟ فرمود: هنگامی که آفتاب غروب کرد غسل کن و چون نماز مغرب و چهار رکعت پس از آن را خواندی. دو دستت را بلند کن و بگو:
یَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ یَا ذَا الْجُودِ یَا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ وَ نَاصِرَهُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَحْصَیْتَهُ وَ هُوَ عِنْدَکَ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ-
«ای صاحب فضل و عطا، ای صاحب بخشش و ای برگزیننده محمد و یاور او، بر محمد و آل محمد درود بفرست و هر گناهی که به شمار آوردی و در نزدت در نامه ای مبین محفوظ است را بر من بیامرز. » سپس به سجده میافتی و در حالت سجده صد بار میگوئی: «أَتُوبُ إِلَی اللَّهِ» به سوی خدا توبه میکنم، سپس حاجتت را مسألت میکنی زیرا اگر خداوند متعال اراده کند، برآورد میشود. -. اقبال: ۲۷۱ -
باب۴ مجلد۸۸ بحارالانوار حدیث ۱
حدیث دوم : از حارث اعور روایت شده که امیرالمومنین علی علیه السلام در شب عید فطر پس از نماز مغرب و نافله آن، دو رکعت نماز میخواند که در رکعت اول سوره فاتحه و صد مرتبه سوره قل هو الله احد را قرائت میکرد و در رکعت دوم سوره فاتحه و یک مرتبه سوره قل هو الله احد را قرائت میکرد سپس قنوت میخواند و رکوع میکرد و سجده میبرد و سلام میداد سپس به سجده میافتاد و در سجده اش صد مرتبه میفرمود: أتوب الی الله. سپس میفرمود: سوگند به خداوندی که جانم در دست اوست کسی این کار را انجام نمی دهد و از خداوند چیزی نمی خواهد، مگر اینکه خداوند به او عطا کند حتی اگر گناهانی مثل ریگهای انباشته آورده باشد.
باب۴ مجلد۸۸ بحارالانوار حدیث۷
حدیث سوم : از دیگر اعمال این شب، دعاهایی است که در اعمال شب اول ماه ذکر شد و هر شب خوانده میشوند. و نیز روایتی است از جعفر بن محمد دوریستی در کتاب الحسنی به سند خود نقل کرده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس در شب آخر ماه رمضان ده رکعت نماز بخواند، به این صورت که در هر رکعت یک بار فاتحة الکتاب و ده بار «قل هو الله احد» بخواند و در رکوع و سجده ده بار بگوید: «سبحان الله و الحمدالله و لااله الا الله و الله اکبر» و در هر دو رکعت، تشهد و سلام بگوید و وقتی ده رکعت را به پایان برد، بعد از سلام نماز هزار بار استغفرالله بگوید و وقتی استغفار را به پایان برد، سجده کند و در حال سجده بگوید:
یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلَاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا.
ای زنده ای پاینده، ای شکوهمند ای بزرگوار، ای رحمت گستر و مهربان در دنیا و آخرت، ای خدای اولین و آخرین، گناهان ما را بیامرز و نماز و روزه و شب زنده داریهای ما را بپذیر.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: به کسی که به حق، مرا به پیامبری برانگیخت سوگند یاد میکنم، جبرئیل به نقل از اسرافیل و او به نقل از پروردگار تبارک و تعالی خبر داد، همین که شخص سر از سجده بر میدارد، خداوند او را میآمرزد و اعمال او در ماه رمضان را میپذیرد. و از گناهانش در میگذرد، اگر چه هفتاد گناه کرده باشد که هر گناه آن بزرگ تر از گناهان همه بندگان باشد و نیز خداوند اعمال ماه رمضان اهالی شهر و منطقه ای را که او در آن است، میپذیرد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از جبرئیل علیه السلام پرسیدند: خداوند اعمال ماه رمضان را، هم از او میپذیرد و هم از اهالی شهر و محل زندگی او؟ فرمودند: سوگند به خدایی که تو را برانگیخت، آری. این از کرامت و منزلت بزرگ بنده در نزد خدا است. خداوند نماز و روزه و شب خیزی همه آنان را میپذیرد و گناهانشان را میآمرزد و دعایشان را مستجاب میکند. رسول خدا صلی الله علیه و آله در ادامه فرمودند: سوگند به کسی که مرا به حق برانگیخت، هر کس این نماز را همراه با استغفار آن به جا آورد، خداوند نماز و روزه و شب خیزی او را قبول میکند و او را میآمرزد و دعای او را مستجاب میکند؛ زیرا در کتاب خود میفرماید: {از پروردگارتان آمرزش خواهی کنید؛ زیرا او بسیار آمرزنده است. } و نیز میفرماید: {و از پروردگارتان طلب آمرزش نموده، سپس به درگاه او توبه کنید. } هم چنین میفرماید: {و کسانی که چون کار زشتی کنند، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد میآورند و برای گناهانشان آمرزش میخواهند. و چه کسی جز خدا گناهان را میآمرزد؟! } نیز میفرماید: {و این که از پروردگارتان آمرزش بخواهید، سپس به درگاه او توبه کنید، تا این که شما را با بهره مندی نیکویی تا زمانی معین بهره مند سازد و به هر شایسته نعمتی، از کرم خود عطا کند. } و نیز میفرماید: {و از او آمرزش بخواه، زیرا او بسیار توبه پذیر است. }
سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: این هدیه، مخصوص من و امت من اعم از مردان و زنان است و خداوند عزّ و جلّ آن را به هیچ کس از پیامبران پیش از من و غیر آنان، نداد.
باب ۳۴ مجلد۹۵ بحارالانوار فی ما اقول